Tuesday, July 11, 2006

Τρέξιμο ΙΙ: Runner's High κι άλλα φαντάσματα


..συνέχεια από εδώ.

Στη συνέχεια περιγράφω τρία από τα βασικά στάδια του τρεξίματος μέσων και μακρινών αποστάσεων, δηλαδή το τι κατάλαβα μετά από σχετική έρευνά μου στο web. Σημειώνω ότι πολλούς όρους τούς έχω μεταφράσει από τα αγγλικά και πιθανόν να υπάρχουν λάθη στην ορολογία. Επίσης, η βιολογία δεν είναι η ειδικότητά μου.

Runner’s High:

Το Runner’s High βιώνεται συνήθως στις μακρινές αποστάσεις, τυπικά μετά τα 15 πρώτα χιλιόμετρα. Τότε το σώμα τού δρομέα εισέρχεται σε κατάσταση νιρβάνας και για πολλά λεπτά νιώθει έντονη ευφορία, ενώ δεν αποκλείονται και οι παραισθήσεις. Είναι πιθανό σ’ αυτό το στάδιο ο εγκέφαλος να αρχίζει να εκκρίνει φυσικές ναρκωτικές ουσίες, όπως ενδορφίνες (φυσική μορφίνη) ή THC (συστατικό τής κάνναβης), για να αντιμετωπίσει την καταπόνηση τού σώματος. Δεν περιορίζεται στο τρέξιμο, αλλά εμφανίζεται και σε άλλα αεροβικά αθλήματα, όπως η ποδηλασία. Το Runner’s High είναι κατά πάσα πιθανότητα ο λόγος που πολλά ποντίκια, όταν κλείνονται σε κλουβί με τροχό, τρέχουν μέχρι θανάτου.

Υπάρχει πολλή φιλολογία γύρω από το Runner’s High και δεν το καταλαβαίνουμε ακόμα σε μεγάλο βαθμό. Υπάρχουν πολλές αντικρουόμενες θεωρίες, καθώς και επιστήμονες που αμφισβητούν τη βιολογική του υπόσταση και το θεωρούν απλά ψυχολογικό φαινόμενο.

Ο Δεύτερος Άνεμος (Second Wind):

Είναι η πρώτη φάση έντονης ευφορίας. Ονομάστηκε έτσι γιατί ο δρομέας αισθάνεται σαν να υπάρχει ένας άνεμος που τον σπρώχνει καθώς τρέχει. Τυπικά, αρχίζει να φυσά μετά από περίπου είκοσι λεπτά τρεξίματος, οπότε συναντάται και από τους δρομείς μέσων αποστάσεων. Υπάρχουν ελάχιστες επιστημονικές έρευνες για το Δεύτερο Άνεμο, καθώς το ενδιαφέρον έχει εστιαστεί στον Τοίχο τού Δρομέα και δευτερευόντως στο Runner’s High.

Κάποιοι λένε ότι είναι φαινόμενο καθαρά ψυχολογικό και συμβαίνει όταν οι μύες επιτέλους προσαρμόζονται στις υποχρεώσεις τής νέας τους κατάστασης. Άλλοι υποστηρίζουν ότι πρόκειται για ένα πρώτο –ασθενές- Runner’s High, κάτι σαν demo τού τι πρόκειται να ακολουθήσει μετά από 10-20 χιλιόμετρα. Συνεπώς, όπως και το Runner’s High, ενδέχεται να συνδέεται με την έκκριση φυσικών ναρκωτικών ουσιών από τον εγκέφαλο. Σε μια άλλη θεωρία, συνδέεται με την έναρξη καύσεως λίπους για τις ενεργειακές ανάγκες τού οργανισμού. Η καύση λίπους παρέχει διπλάσια ενέργεια στον οργανισμό από ό,τι η καύση υδρογονανθράκων ή πρωτεϊνών, με απόρροια την προαναφερθείσα ευφορία.

Ο Τοίχος τού Δρομέα (Bonking ή Hitting the Runner’s Wall):

Πρόκειται για το στάδιο εκείνο όταν η γλυκόζη τελειώνει και πλέον ο οργανισμός στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην καύση λίπους για την παραγωγή ενέργειας. Δεδομένου ότι και η καύση λίπους χρειάζεται γλυκόζη για να τελεστεί, ο οργανισμός αρχίζει να διαμαρτύρεται κι ο δρομέας αναρωτιέται why the fuck is (s)he doing this. Ο Τοίχος τού Δρομέα εμφανίζεται στη βασική του μορφή στις μακρινές αποστάσεις (π.χ. μαραθώνιες διαδρομές), αλλά είναι δυνατό να εμφανιστεί και στις μέσες, αν υπάρχει γενική έλλειψη γλυκόζης στον οργανισμό. Οι δρομείς πλέον χρησιμοποιούν ειδικά τζελ και ροφήματα για να ενισχύονται με γλυκόζη. Ο Τοίχος τού Δρομέα θεωρείται επαρκώς ερευνημένος και κατανοητός.

Φόρεστ Γκαμπ

Δεν ξέρουμε τι ακριβώς είναι ο Δεύτερος Άνεμος, αλλά υπάρχει σίγουρα, αφού μ' έχει δροσίσει. Για το Runner’s High δε δύναμαι να έχω άποψη, αλλά θα το έχω στα υπόψη. Το αρνητικό φαινόμενο Bonking το έχουμε κατανοήσει, ενώ για το Δεύτερο Άνεμο και το Runner’s High είμαστε σχετικά στο σκοτάδι. Πιστεύω πως αυτή η παρατήρηση δείχνει πολλά για τον τρόπο σκέψης και οργάνωσης του ανθρώπινου είδους. Η νοημοσύνη έχει πολλά στάδια εξέλιξης μπροστά της.

Το τρέξιμο προσφέρει καλή φυσική κατάσταση, μαστούρα, ανεβασμένη διάθεση, ομορφιά και -συνδυάζοντας το πρώτο με το τελευταίο- καλύτερο σεξ. Χρειάζονται μόνο γύρω στα 100-150Ε για να αρχίσει να ασχολείται κανείς αξιοπρεπώς (παπούτσια, φανελάκι που δεν κρατά τον ιδρώτα, σπορ κάλτσες για να προστατεύουν το πόδι, υποθέτω ότι όλοι έχουμε φόρμα ή σορτσάκι) και τρεις φορές άθλησης την εβδομάδα. Είναι λοιπόν αξιοπερίεργο το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι καταφεύγουν στις δίαιτες αντί για το τρέξιμο ή γενικά τον αθλητισμό. Αν τα γόνατα και η μέση τους είναι σε θέση να τους υποστηρίξουν, είναι περίπου απίστευτο.

Ίσως το τρέξιμο να μην έχει διαφημιστεί επαρκώς στην Ελλάδα. Ή ίσως να έχουμε παραμυθιαστεί ότι πρέπει να θυσιάζουμε απολαύσεις (βλ. την απόλαυση του φαγητού σε μια δίαιτα) αντί να τις εμπλουτίζουμε, για να βελτιωθούμε σε κάτι (εμφάνιση, υγεία). Δεν ξέρω. Αυτό που ξέρω είναι ότι το τρέξιμο βελτίωσε τη ζωή μου εντυπωσιακά και ποικιλοτρόπως.

ΥΓ. Η φωτογραφία είναι από εδώ.

11 comments:

Anonymous said...

τα 15 χιλιόμετρα δεν είναι άπιαστο όνειρο με τα πόδια? κοίτα τι ιδέες μπορούν να σου προκύψουν από το πουθενά.....

dianathenes said...

Το διάβασα πολλες φορές προσεχτικά.
Μου ήλθε στο μυαλό το "enivrez-vous του baudelaire >μεθύστε με αρετή, με ποίηση ή με κρασί.

Δε μπορούσα να φανταστώ ότι το τρέξιμο είναι κάτι ανάλογο ούτε ότι έχει τόσες διακυμάνσεις. Ηξερα για τις ενδορφίνες αλλά φαίνεται ότι πέρα από το συναίσθημα ευφορίας υπάρχει και "άπλωμα" της επίδρασής του στον νου.

Εκείνο που συμβαίνει σε μένα που περπατώ μόνο, είναι το ότι μετά αρκετή ώρα ο νους μου "αδειάζει". Είναι σα να εξαφανίζεται ο εσωτερικός κόσμος και να παραχωρεί τη θέση του στο σώμα που γίνεται και αυτό πολύ ελαφρύ.

Αυτό είναι πολύ ευχάριστο σαν αίσθηση γιατί καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας συμβαίνει το αντίθετο: το σώμα βαραίνει από τη βασανιστική σκέψη.

Τελικά γίνονται ένα πράγμα και τα δυο, σώμα και νους, ένα κουβάρι που στηρίζονται το ένα πάνω στο άλλο γκρινιάζοντας σαν τους γεροπαράξενους.

Το περίεργο είναι ότι σε αυτή τη κατάσταση- συνήθως στο τέλος της ημέρας- ο νους δεν μπορεί τίποτα να κάνει. Δε μπορεί να συνεφέρει το σώμα. Ενώ το σώμα, αν περπατήσεις, το μπορεί. Επιδιορθώνει τη κατάσταση. Ξεκουράζει το νου.

Αυτό σημαίνει ότι ο "ανώτερος" νους δεν είναι τελικά και τόσο ανώτερος από το κορμί μας;

Εν άλλοις, το "πνεύμα" δεν είναι ανώτερο από την "ϋλη"; Διότι όπως αναφέρεις, σε κάποια στιγμή όταν το κορμί συναντά το "τείχος" το μυαλό "επιστρέφει" από την ελεύθερη "περιπλάνηση" και επικεντρώνεται στο κορμί που δεν αντέχει. Δηλαδή το κορμί περιορίζει τον νου. Η βιολογική αντοχή του αποτελεί κάποια στιγμή φραγμό για τον νου. Τροχοπέδη.

Αλλά πάλι, και ο νους μπορεί να κάνει το κορμί να σπάσει τα συμβατικά όρια.Αυτουγκέντρωση και λοιπά.

Μπορεί να είναι και ισοδύναμα τελικά, υπό την έννοια ότι πνεύμα και ύλη είναι το ένα και το αυτό.

Δύσκολα πράγματα μας βάζεις σήμερα Thrass.

Πολύ ωραίο ποστ. Μού άρεσε που ασχολήθηκες τόσο "επιστημονικά" με αυτό που αγαπάς. Και προ παντός που το ανέλυσες καισε μας . Είναι μια στάση που δεν έχει να κάνει με την απλή ενημέρωση αλλά χωρίς υπερβολή είναι ένα "μοίρασμα" συγκινητικά "φιλάνθρωπο".

selana said...

Θυμήθηκα στο δημοτικό, το σχολείο που πήγαινα διοργάνωνε διάφορους αγώνες στο τέλος της χρονιάς, με μετάλλια, πανηγυρικές εκδηλώσεις για τους νικητές, αναμνηστικές φωτογραφίες κλπ.. Ιδιωτικό γαρ. Συμμετείχα σε πολλά αθλήματα, πλήρωνε ο μπαμπάς για τη μπέμπα του, μεταξύ των οποίων στο αγώνισμα
του ανώμαλου δρόμου, τουτέστιν 10 χλμ χωματόδρομου, με ανηφόρες, κατηφόρες και ντάλα ήλιο. Δεν ήμουν κανένα ταλέντο του αθλητισμού, χωρίς να υστερώ σε κάτι. Τερμάτισα 3η. Χάλκινο. Λίγο πρίν τον τερματισμό, θυμάμαι, ενώ συνειδητοποιούσα ότι θα μπορούσα να είμαι εξουθενωμένη, ένιωθα ωραία. Ενώ θα μπορούσα να έχω εγκαταλείψει, ήμουν αλλού, άλλη, λες και δούλευε η αδράνεια σαν από μηχανής θεός για μένα. Στο τέλος, βήμα με το βήμα, πλέον είμαι κοντά στο τέρμα, αυτό μου έδινε κουράγιο, πάτημα με πάτημα, τα κατάφερα.

Έκτοτε, οι γονείς μου χρησιμοποιούν σαν απόδειξη της αγωνιστικότητας μου αυτό το μετάλλιο..

Θέλω να πάω για τρέξιμο τώρα.

Thrass said...

Κατερίνα,
Τι να πω, υπάρχουν άνθρωποι που τρέχουν πολύ περισσότερο από τόσο. Προσωπικά έχω φτάσει μέχρι τα 6 χιλιόμετρα, για παραπάνω χρειάζεται άλλη ζωή.

Ντιάνα,
Τελικά, αντί να σε σοκάρω εγώ, με σόκαρες εσύ. Είναι η πρώτη φορά που με αποκαλούν "φιλάνθρωπο".
Λες; Μπα...
Σώμα και μυαλό, ναι. Τρομερό μπέρδεμα. Θυμάμαι να με απασχολεί το θέμα πριν από πολλά χρόνια, στο φιλοσοφικό πεδίο που ονομάζεται ποδόσφαιρο, βλέποντας εγωιστές αθλητές κλάσης να τα παρατούν στα τελευταία λεπτά τού αγώνα. Μου έκανε πάντα τρομερή εντύπωση. Τώρα ξέρω ότι βρίσκονταν σε κατάσταση bonking. Η θετική κατεύθυνση τού high και της αυθυποβολής είναι πιο μυστήρια.

Σελάνα,
Δεν αμφιβάλλω καθόλου για το αγωνιστικό σου πνεύμα. Αλλά αν ξαναρχίσεις ποτέ το τρέξιμο, φρόντισε να τρως περισσότερο. Αλλιώς θα αδυνατίσεις μέχρι αφανισμού.
10 χιλιόμετρα, ε; Πολλά. Δεν τα έχω φτάσει ακόμα και αυτό είναι σχετικά προσβλητικό. Watch out, θα φας τη σκόνη μου :)

άστεγος said...

Πολύ ενδιαφέροντα αυτά. Σίγουρα το έχω νιώσει πολλές φορές αυτό που αποκαλέις "δεύτερο άνεμο", δεν είχα ιδέα για την επιστημονική προσέγγιση του φαινομένου.
Ο λόγοι που δεν πάει κάποιος για τρέξιμο βρίσκονται και στην άγνοια των ωφελημάτων αλλά και στην τεμπελιά. Επιπλέον θεωρώ ότι στην Ελλάδα υπάρχει ένας πολύ σοβαρός, πρακτικός λόγος: Λίγοι είναι οι τυχεροί που μπορούν σε μικρό χρονικό διάστημα να βρεθούν σε χώρο πρασίνου, ιδανικό για τρέξιμο. Ενώ δηλαδή στη Γερμανία μπορώ μέσα σε λίγα λεπτά να βρεθώ με τα πόδια σε διάφορα πάρκα, στην Ελλάδα ή πρέπει να το πάρω απόφαση να τρέξω στην άσφαλτο και στο τσιμέντο (με αρνητικές συνέπεις σε διάφορα όργανα π.χ. γόνατα, πνευμόνια) ή να πάρω το αυτοκίνητο και να βρω κάποια χιλιόμετρα μακρυά απ' το σπιτι μου τον κατάλληλο χώρο. Θα το κάνω μια- δυο φορές, μετά όμως θα βαρεθώ τη διαδικασία...

Thrass said...

Άστεγε,
Αυτό που λες για τους κατάλληλους χώρους έχει κάποια σημασία, αλλά δεν πιστεύω ότι είναι ένας από τους κύριους λόγους. Στην Αθήνα, π.χ., η Γυμναστική Ακαδημία είναι σε στάση Μετρό (Δάφνη). Κι έχει συνήθως λιγότερο κόσμο από όσο θα περίμενε κανείς.
Όταν λοιπόν ο Αθηναίος βαριέται να μπει στο Μετρό για να πάει να τρέξει, τότε σίγουρα κάτι άλλο τρέχει. Δεν έχει υπάρξει ενημέρωση, δεν έχει υπάρξει παιδεία κλπ.
Τώρα που το σκέφτομαι, το Μετρό δεν υπάρχει και πολλά χρόνια, οπότε λες να είμαστε απλά στο μεταβατικό στάδιο; Μπα...

Фе́ммe скатале said...

Κι ο τρίτος άνεμος;;

Thrass said...

Ίσως, αν είχες blog, να μπορούσες να μας μιλήσεις εσύ για τον Τρίτο Άνεμο, Δεσελένε Μαρία.

Anonymous said...

Ασχολούμαι με τρέξιμο αρκετά χρόνια. Αρχικά μικρές αποστάσεις, τα τελευταία τρια με μεγάλες (Μαραθώνιος).

Πίστεψέ με Κατερίνα το να τρέξεις 15 χλμ είναι ένα τίποτα. Λίγη προσπάθεια και δεν μπορείς να φανταστείς πόσα μπορείς να τρέξεις. Κάποτε όταν άκουγα απόσταση περισσότερο από 5 χλμ μου έπεφτε η γλώσσα! Πλέον τα 5 χλμ δεν επαρκούν ούτε για να ζεσταθώ!

Ίσως οι υπεραποστάσεις είναι υπερβολή. Ίσως δεν είμαστε φτιαγμένοι για να τρέχουμε τόσο πολύ (άσχετα αν ο εγκέφαλος εθίζεται και το επιζητά).

Το σίγουρο όμως είναι ότι μερικά χιλιόμετρα μέρα παραμέρα μόνο καλό στην υγεία μας μπορούν να κάνουν οπότε αν δεν έχετε άλλα προβλήματα απλά τολμήστε το.

Anonymous said...

Arxisa treksimo molis perisi. Den mporousa na vgalw oute 500 metra, mou epefte i glwssa.

Mia porwnomoun mia na parataga, stadiaka omws mesa sti xronia, eftasa ta 2, ta 4, ta 6, kai ta 12 otan kai piga apo to twrino mou spiti sta melissia sto palio sto pagkrati :)


Den mporw na pw me sigouria oti exw niwsei oti kai o thrass, isws kai epeidi den eixa sxedon pote ta katallila ulika. Mia den evaza xontri kaltsa kai etrexa me athlitika pou einai gia ..tennis me apotelesma na mou vgainoun fouskales apo ta mesa tis diadromis. Meta trivontai ta podia mou stin ..idiaiteri perioxi me apotelemsa na niwthw idiaitero pono apo ena simeio kai meta.


Tespa panw katw exw tis ides apopseis gia to treksimo me to thrass kai exw tin idia aporroia gia to logo pou den to epilegoun oi perissoteroi apo to na kanoun diaita. Einai dunaton na tirraniountai kai na min apolamvanoun to fai apo to na trexoun 3 fores tin evdomada gia 20 leptakia??!!


En katakleidi, wraio site, wraies kai endiaferouses apopseis kai fetos stoxo na ftasw ta ..20!! Exete geia magkes!

Thrass said...

Ανώνυμε, συμφωνούμε απόλυτα!

Droulas, απίστευτο το ότι τρέχεις τόσα χιλιόμετρα με τα ...εργαλεία που αναφέρεις! (Stan Smith τα παπούτσια?)
Καλή συνέχεια προς τα 20 χιλιόμετρα, αλλά σου προτείνω να φροντίσεις παπούτσια και κάλτσες. Θα δεις τερτάστια διαφορά.