Αλεσσάντρο Μπαρίκκο

Η σωστή σειρά των πραγμάτων

Καταρχάς, το Για Όσο Τα Ρόδα καλωσορίζει το blog τής Σελάνας. Όποιος διαβάζει το blog μου από παλιά έχει ήδη διαβάσει πολλά για αυτήν, κι ας μην το ξέρει. Σε πολλά κείμενά μου ήταν η συμπρωταγωνίστρια, ιδίως παλιότερα.

Η Σελάνα ήταν που μού γνώρισε το συγγραφέα Αλεσσάντρο Μπαρίκκο. Το αγαπημένο της ήταν το City, «αλλά θα σου δώσω πρώτα το Όνειρα Από Γυαλί που αρέσει στους περισσότερους». Άρχισα με αυτό και ήταν συμπαθέστατο. Ο Μπαρίκκο έχει ένα υπερβολικά λυρικό στιλ γραφής, επικεντρώνεται κυρίως στη συναισθηματική αντίληψη, που δεν είναι γενικά το δικό μου φλιτζάνι τσάι. Όμως τελικά το σώζει, γιατί το παλεύει μέχρι που γίνεται πειστικός. Πειστικός ακόμα και για ένα αναίσθητο, σκληρόπετσο τέρας κυνισμού, όπως συνήθως είμαι.

“συνήθως είναι πιο εύκολο να νιώθεις καλός το βράδυ. Όταν αντίθετα είναι μεσημέρι, μπορείς και να σκοτώσεις, ή κάτι ακόμα χειρότερο: να σκεφτείς να σκοτώσεις, ή κάτι ακόμα χειρότερο: να συνειδητοποιήσεις ότι ίσως είσαι ικανός να σκεφτείς να σκοτώσεις. Ή ακόμα χειρότερο: να σκοτωθείς.”
Όνειρα Από Γυαλί

Συνέχισα με το City. Μα αυτό ήταν πολύ καλύτερο! Ο Μπαρίκκο μπορεί να μη σήμαινε για εμένα ό,τι ένας Κούντερα ή ένας Κάφκα, αλλά πλέον ήταν στο αμέσως επόμενο επίπεδο.

“Ξέρεις, δεν είναι το ίδιο πράγμα ν’ ακούς κάποιον να μένει βουβός και ν’ ακούς να σωπαίνει ένας μουγγός. Είναι μια σιωπή διαφορετική.”
City

‘Ενα βιβλίο όπου, όπως ισχυρίζεται ο συγγραφέας του, οι ιστορίες είναι γειτονιές, οι άνθρωποι είναι δρόμοι. Και μετά σε πείθει ότι πράγματι έτσι είναι.
Με το που τελείωσα το City, ήμουν συνεπαρμένος. Άρχισα λοιπόν αμέσως να παίρνω τούς φίλους μου τηλέφωνο. Για να τούς προτείνω το Όνειρα Από Γυαλί.

Ωκεανός

“υπάρχουν τρεις τύποι ανθρώπων: εκείνοι που ζουν μπροστά στη θάλασσα, εκείνοι που φτάνουν μέσα στη θάλασσα κι εκείνοι που από τη θάλασσα καταφέρνουν να επιστρέψουν ζωντανοί. Κι έλεγε: Θα δεις τι έκπληξη όταν ανακαλύψεις ποιοι είναι οι πιο ευτυχείς.”
Ωκεανός

Γενικά τα μυθιστορήματα τα προσεγγίζω με τον ίδιο τρόπο που προσεγγίζω τούς ανθρώπους: Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να διακρίνω το πώς αλληλεπιδρά σε αυτά η νοημοσύνη με τα τρία βασικά ένστικτα (επιβίωσης, αναπαραγωγής, τροφής). Με άλλα λόγια, με ενδιαφέρει η σχέση που έχουν με το θάνατο, το σεξ και τη βία.

Στον Μπαρίκκο, ο έρωτας και ο θάνατος είναι θέματα που βρίσκονται διαρκώς σε πρώτο πλάνο. Το πρόβλημά μου ήταν ότι, όσον αφορά στη βία, τον θεωρούσα συγγραφέα-κότα. Άλλαξα γνώμη μόλις διάβασα τον Ωκεανό.

“το πρώτο πράγμα είναι το όνομά μου, το δεύτερο εκείνα τα μάτια, το τρίτο μια σκέψη, το τέταρτο η νύχτα που έρχεται, το πέμπτο εκείνα τα τσακισμένα κορμιά, το έκτο είναι η πείνα, το έβδομο η φρίκη, το όγδοο τα φαντάσματα της τρέλας, το ένατο είναι η σάρκα και το δέκατο είναι ένας άντρας που με κοιτάζει και δε με σκοτώνει.”
Ωκεανός

Toν Ωκεανό τον τελείωσα πριν λίγες μέρες και είμαι ακόμα σε κατάσταση σοκ. Καιρό είχα να διαβάσω κάτι τόσο συγκλονιστικό. Καθώς διάβαζα το απερίγραπτο δεύτερο μέρος του (χωρίζεται σε τρία μέρη συνολικά), ήμουν πλέον σε θέση ν’ ακούσω τα αγριεμένα κύματα έξω από το παράθυρό μου. Ήταν κάτι σαν θρησκευτική εμπειρία.

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος υπάρχει μια συνεχής εναλλαγή ανάμεσα στο τραγικό και το γελοίο. Με όλες αυτές τις κοφτές εναλλαγές διάθεσης στην πορεία, θα περίμενε κανείς ότι κάποιος θα έπιανε τον Μπαρίκκο από τ’ αφτί και θα τού έλεγε “Koίτα, μεγάλε, δεν μπορείς να δημοσιεύσεις αυτό το πράμα!». Αλλά εδώ μιλάμε για τον Μπαρίκκο. Και, απ’ ότι φαίνεται, τον άφησαν να το δημοσιεύσει ακριβώς όπως το ήθελε. Μόνο έτσι μπορείς να λάβεις ένα αριστούργημα.

Πριν πλησιάσετε, σκεφτείτε το καλά. Γιατί υπάρχουν τρεις τύποι ανθρώπων. Και θα δείτε τι έκπληξη όταν ανακαλύψετε ποιοί είναι οι πιο ευτυχείς...

1900

Αυτό τον καιρό παρουσιάζεται στο «Αγγέλων Βήμα» (Αθήνα) μια θεατρική μεταφορά τού «1900» τού Μπαρίκκο. Αλλά περισσότερα για αυτό θα διαβάσετε στη Σελάνα.



Alessandro Baricco
Όνειρα Από Γυαλί, (στοιχεία θα γράψω μόλις τα λάβω από εκεί που το είχα δανειστεί)
City (1999), Εκδόσεις Πατάκη (2001), μετάφρ. Αλίκης Καρυώτη.
Ωκεανός (1993), 4η έκδοση Πατάκη (2006), μετάφρ. Λένας Ταχμαζίδου.